نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه تبریز
چکیده
بررسی نوع رفتار زیست محیطی و عوامل مؤثر بر آن از مهم ترین موضوع های جامعه شناسی محیط زیست است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نحوة تأثیرگذاری تجربة زیست محیطی و نگرش زیست محیطی بر رفتار زیست محیطی آن ها انجام شده است. روش پژوهش، پیمایش بوده و نمونة مورد بررسی از شهروندان شهر تبریز در بازة سنّی 15 تا 75 سال است و به شیوة نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. ابزار مورد استفادة پژوهش پرسش نامه است. اعتبار ابزار با تکنیک تحلیل عاملی و محاسبة KMO و پایایی آن با محاسبة آلفای کرونباخ بررسی شده است. یافته ها حاکی از آن است که تجربة زیست محیطی شهروندان تبریزی 83/50 درصد مقیاس تعریف شده است. میانگین درصدی نمرات رفتار زیست محیطی برابر با 5/74 بوده که کمتر از میانگین درصدی نگرش زیست محیطی با مقدار 83/75 است. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان می دهد که متغیر نگرش زیست محیطی با ضریب 39/0 بر رفتار زیست محیطی تأثیر داشته و متغیر تجربة زیست محیطی نیز با ضریب مسیر 13/0 بر رفتار زیست-محیطی مؤثر است. متغیر تجربة زیست محیطی نیز با ضریب مسیر 3/0 بر نگرش زیست محیطی تأثیر می گذارد؛ بنابراین، تجربة زیست محیطی با تأثیر بر نگرش زیست محیطی، به طور غیرمستقیم بر رفتار زیست محیطی با مقدار 117/0 مؤثر است.
کلیدواژه‌ها
1. بدری گرگری، ر.، عباسزاده، م.، نصیری، ف.، حسینی اصل، م. و علیزاده اقدم، ف. (1390). بررسی تحلیل عاملی تأییدی و هم‌سانی درونی مقیاس ارتباط با طبیعت و پیوستگی با طبیعت در دانشجویان (مقیاس درحوزة جامعه-شناسی و روان‌شناسی محیط زیست). فصل‌نامة جامعه‌شناسی کاربردی، 22 (4)، پیاپی 44، صص 34-19.
2. صادقی، س. ک.، خوش اخلاق، ر.، عمادزاده، م. ، دلالی اصفهانی، ر. و نفر، م. (1387). تأثیر آلودگی هوا بر ارزش مسکن. مطالعه موردی : کلانشهر تبریز، فصل‌نامة پژوهش‌های اقتصادی ایران، 12 (37)، 192-171.
3. صالحی، ص.، امام قلی، ل. (1391). بررسی تأثیر سرمایة اجتماعی بر رفتارهای زیست‌محیطی (مطالعة موردی: استان کردستان). مجلة جامعه‌شناسی ایران، 13 (4)، 115-90.
4. ضیاءپور، آ.، کیانی پور، ن. و نیکبخت، م. (1391). تحلیل جامعه‌شناختی محیط زیست و رفتار افراد نسبت به آن در مناطق روستایی و شهری استان کرمانشاه. مجلة علمی- ترویجی آموزش محیط زیست و توسعة پایدار، 1 (2)، 67-55.
5. کفاشی، م. (1393). مدل معادلات ساختاری مؤلفه‌های سبک زندگی مؤثر بر هویّت اجتماعی. مجلة مطالعات توسعة اجتماعی ایران، 6 (3)، 120-105.
6. مرکز آمار ایران. (1390). سرشماری نفوس و مسکن سال 1390. بازیابی در مورخ 5 خرداد ماه 1394 از: https://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=1160
7. هنرور، ح. (1390). بررسی رابطة نگرش به محیط زیست با رفتارهای مسؤولانه در قبال آن. پایان‌نامه منتشرنشدة کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، ایران.
8. یزدخواستی، ب.، حاجیلو، ف. و علیزاده اقدم، م. پ. (1392). بررسی رابطة سواد بوم شناختی با ردّپای بوم-شناختی(مورد مطالعه: شهروندان تبریز). مطالعات جامعه شناختی شهری، 3 (7)، 104-77.
9. Barr, S. (2003). Strategies for sustainability: Citizens and responsible environmental behavior. Area, 35(3), 227-240.
10. Barr, S. (2004). Are we all environmentalists now? Rhetoric and reality in environmental action. Geoforum, 35(2), 231–249.
11. Barry, J. (2007). Environment and social theory (2nd ed.). London and New York: Routledge.
12. Blake, J. (1999). Overcoming the 'value-action gap' in environmental policy: Tensions between national policy and local experience. Local Environment: The International Journal of Justice and Sustainability, 4(3), 257–278.
13. Davis, J. L., Green, J. D., & Reed, A. (2009). Interdependence with the environment: Commitment, interconnectedness, and environmental behavior. Journal of Environmental Psychology, 29, 173-180.
14. De Pelsmacker, P. Driesen L., & Rayp, G. (2006). Do consumers care about ethics? Willingness to pay for Fair-Trade Coffee. Journal of Consumer Affairs, 39(2), 363–385.
15. Duerden, M. D., & Witt, P. A. (2010). The impact of direct and indirect experiences on the development of environmental knowledge, attitudes, and behavior. Journal of Environmental Psychology, 30(4), 379-392.
16. Dunlap, R. E., Kent, D. V. L., Mertig, G. A., & Jones, R. E. (2000). Measuring endorsement of the New Environmental Paradigm: A revised NEP scale. Journal of Social Issues, 56(3), 425-442.
17. Kollmus, A., & Agyeman, A. (2002). Mind the gap: Why do people act environmentally and what are the barriers to pro-environmental behavior? Environmental Education Research, 8(3), 239–260.
18. Laidley, M. T. (2013).The influence of social class and cultural variables on environmental behaviors: Municipal-level evidence from Massachusetts. Journal of Environment and Behavior. Retrieved from http://eab.sagepub.com/content/early/2011/08/10/0013916511416647.
19. Mayer, F. S., & Frantz, C. M. (2004). The connectedness to nature scale: A measure of individuals’ feeling in community with nature. Journal of Environmental Psychology, 24(4), 503-515.
20. Milfont, T. L., & Duckitt, J. (2010). The environmental attitudes inventory: A valid and reliable measure to assess the structure of environmental attitudes. Journal of Environmental Psychology, 30(1), 80-94.
21. Milfont, T. L., Duckitt, J., & Wagner, C. (2010). A Cross-cultural test of the Value–Attitude–Behavior Hierarchy. Journal of Applied Social Psychology, 40, 2791–2813.
22. Milfont, T. L., Duckitt, J., & Wagner, C. (2010). A cross‐cultural test of the value–attitude–behavior hierarchy. Journal of Applied Social Psychology, 40(11), 2791-2813.
23. Rajecki, D. W. (1982). Attitudes, themes and advances. Sunderland: Sinauer Associates Press.
24. Rashid, N. R. N. A., & Mohammad, N. (2012). A discussion of underlying theories explaining the spillover of environmentally friendly behavior phenomenon. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 50, 1061-1072.
25. Ronchi, L. (2006). Fair-trade and market Failures in agricultural commodity markets. World Bank Policy Research Working Paper (No. 4011).
26. Salehi, S. (2008). A study of factors underpinning environmental attitudes and behaviours (Unpublished doctoral dissertation). The University of Leeds, Leeds, England.
27. Sammer, K., & Wüstenhagen, R. (2006). The influence of Eco-Labeling on consumer behavior: Results of a discrete choice analysis for washing machines. Business Strategy and the Environment Special Issue: Sustainability Marketing, 15(2), 185–199.
28. Stern, P. C. (2000). Towards a coherent theory of environmentally significant behavior. Journal of Social Issues, 56(3), 407-424.
29. Thornton, A. (2009). Public attitudes and behaviors towards the environment – tracker survey: A report to the Department for Environment, Food and Rural Affairs. London: Defra.
30. Vermeir, I., & Verbeke, W. (2006). Sustainable food consumption: Exploring the consumer “attitude–behavioral intention” gap. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 19(2), 169-194.
31. Wakefield, S., Elliot, S., Eyles, J., & Cole, D. (2006). Taking environmental action: The role of local composition, context and collective. Journal of Environmental Management, 37,40-53.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله