نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

توان‌مندسازی زنان سرپرست خانوار فقیر با توجه به رشد فزایندۀ آمار آن‌ها در سال‏های اخیر تبدیل به چالشی مهم در ایران شده‏ است. در بین تجربه‏های متعددی که در این راستا صورت گرفته است، توجه به کارآفرینی به طور عام و کارآفرینی اجتماعی به طور خاص در حال افزایش است. این پژوهش پیرامون بررسی یکی از این تجارب و با هدف تبیین شرایط لازم برای موفقیت چنین تجاربی انجام شده‏ است. روش انجام پژوهش کیفی و مبتنی بر نظریۀ زمینه‌ای بوده‏ است. داده‏های مورد نیاز نیز عمدتاً از طریق بحث‏های گروهی متمرکز و مصاحبه‏های انفرادی نیمه‌ساختار‌یافته با نیروهای ذی‌نفع در سازمان شامل مدیران، کارشناسان و کارآفرینان گردآوری شده‏ است. پس از پیمودن مراحل سه‌گانۀ کدگذاری مطابق الگوی پیشنهادی اشتروس و کوربین، پدیدۀ مرکزی تحقیق با عنوان «توان‌مندسازی مبتنی بر کارآفرینی اجتماعی به مثابه یک رویکرد سازمانی» شناسایی و مدل پارادایمی‏متناظر با آن تدوین شد. پدیدۀ مذکور در زمینه‏ای مشتمل بر ویژگی‏های نظام مدیریتی کشور، به‌ویژه سازوکارهای رایج برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر ‏و نیز خصوصیات فضای کسب‌ و کار در کلان‌شهر تهران رخ داده است. نتایج این تحقیق نشان می‏دهد مدیریت تحوّل‌خواه، نیروی انسانی توان‌مند، ساختار سازمانی انعطاف‌پذیر، حاکمیت اخلاق حرفه‌ای و روحیۀ کارآفرینی مهم‌ترین شرایط علّی مؤثر بر پدیدۀ مذکور هستند. همچنین، سه پیامد اصلی رخداد پدیدۀ مورد اشاره توان‌مندسازی مقتصدانه، توان‌مندسازی باثبات و توان‌مندسازی متقابل بوده‏ است.

کلیدواژه‌ها

1. بازیار، ف. (1390). شناسایی الگوی توسعۀ کارآفرینی اجتماعی در مؤسسات خیریۀ شهر تهران. پایان‏نامۀ منتشر‌نشده کارشناسی ارشد کارآفرینی دانشگاه تهران. تهران، ایران.
2. جعفری مهتاش، م. (1385). بررسی تأثیر خدمات کمیته امداد بر توا‌ن‌مندسازی زنان سرپرست خانوار. پایان‌نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد علوم اجتماعی دانشگاه تهران. تهران، ایران.
3. رحمانی، م.؛ زند رضوی، س؛ ربانی، ع. و ادیبی، م. (1387). نقش اعتبارات خرد در توان‌مندسازی زنان: مطالعۀ موردی روستای پشت رود بم. فصل‌نامۀ مطالعات اجتماعی روا‌ شناختی زنان، 1 (18)، 132-105.
4. شهرداری تهران. (1392). گزارش عملکرد هفت‌سالۀ ستاد توان‌مندسازی زنان سرپرست خانوار (گزارش داخلی و منتشرنشده در تاریخ مراجعه). تهران، ایران.
5. فلیک، ا. (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. (ه. جلیلی، مترجم). چاپ اول. تهران: نشر نی.
6. کبیر، ن. (1389). تأمّلی در سنجش قدرت‌مندشدن زنان: منابع، عاملیت، دستاوردها. (ف. مه صادقی، مترجم). مقالۀ مندرج در کتاب توان‌مندی زنان: نقدی بر رویکردهای رایج توسعه. (ا. خاتم، مترجم). تهران: نشر آگه.
7. مالوتره، آ.؛ بوندر، ک. و شولر س. ر. (1389). سنجش توان‌مندی زنان به عنوان یک متغیّر در توسعۀ بین‌المللی. (ه. مداح و ف. محمدی، مترجمان). مقالۀ مندرج در کتاب توان‌مندی زنان: نقدی بر رویکردهای رایج توسعه. (ا. خاتم، مترجم). تهران: نشر آگه.
8. محمدمرادی، ب. (1389). بررسی اثرات برنامه‏های اتحادیۀ فرش‏بافان شهرستان جوان‌رود بر توان‌مندسازی زنان روستایی (مطالعۀ موردی: زنان قالیباف روستاهای صفی آباد، بیاشوش و زلان). پایان‌نامۀ منتشر‌نشدۀ کارشناسی ارشد علوم اجتماعی دانشگاه تهران. تهران، ایران.
9. مرکز آمار ایران. (1392). گزارش سرشماری نفوس و مسکن 1390. تهران: مرکز آمار ایران.
10. Austin, J., Stevenson, H., & Wei‐Skillern, J. (2006). Social and commercial entrepreneurship: same, different, or both? Entrepreneurship theory and practice, 30(1), 1-22.
11. Bauer-Leeb, M., & Lundqvist, E. (2011). Social entrepreneurs and business angels – a quest for factors facilitating business relationships (Unpublished master’s thesis). Danube University Krems, Department for Management and Economics–Danube Business School, Vienna/ Haslau, Austria.
12. Dees, J. G. (2001). The meaning of social entrepreneurship. Retrieved at http://www.redalmarza.cl/ing/pdf/TheMeaningofsocialEntrepreneurship.pdf
13. Fram, S. M. (2013). The constant comparative analysis method outside of grounded theory. The Qualitative Report, 18(1), 1-25.
14. Glaser, B. G. (2002). Conceptualization: On theory and theorizing using grounded theory. International Journal of Qualitative Methods, 1(2), 23-38.
15. Goulding, C. (2005). Grounded theory, ethnography and phenomenology: A comparative analysis of three qualitative strategies for marketing research. European journal of Marketing, 39(3/4), 294-308.
16. Guclu, A., Dees, J. G., & Anderson, B. B. (2002). The process of social entrepreneurship: Creating opportunities worthy of serious pursuit. Durham, NC: Center for the Advancement of Social Entrepreneurship.
17. Heath, H., & Cowley, S. (2004). Developing a grounded theory approach: a comparison of Glaser and Strauss. International Journal of Nursing Studies, 41(2), 141-150.
18. Kabeer, N. (2003). Gender mainstreaming in poverty eradication and the millennium development goals: A handbook for policy-makers and other stakeholders. London: Commonwealth Secretariat.
19. Karlberg, F., & Ryberg, S. (2007). An explorative journey in understanding social entrepreneurship (Unpublished master‘s thesis). Lund University, Lund, Sweden. Retrieved from
http://lup.lub.lu.se/student-papers/record/1349585.
20. Malhutra, A., & Shuler, S. R. (2005). Women’s Empowerment as a Variable in International Development , Translated by (H. Maddah & F. Mohammadi,. . Article published in Empowering Women: Criticisms on the popular approaches to development, translated by A. Khatam et al, Tehran, Iran, Agah.
21. Massetti, B. L. (2008). The social entrepreneurship matrix as a “tipping point" for economic change. Presented at the First International Conference on Social Entrepreneurship, Systems Thinking, & Complexity. Adelphi University, New York, the United States.
22. Mayoux, L. (2005).Women’s empowerment through sustainable microfinance: Rethinking ‘Best Practice’. Retrieved from:
http://lib.icimod.org/record/12082/files/3849.pdf.
23. Mustafa, Z., & Ismailov, N. (2008). Entrepreneurship and Microfinance-a tool for empowerment of poor-Case of Akhuwat, Pakistan (Unpublished master’s thesis). Malardalen University, Vasteras, Sweden.
24. Ogunyemi, K. (2012). A social entrepreneurial model from Nigeria. Journal of Entrepreneurship Perspectives, 1(1). 137-148.
25. Sadan, E. (2004). Empowerment and community planning (R. Flantz, Trans.). Retrieved from:
www.mpow.org/elisheva_sadan_empowerment.pdf.
26. Seelos, C., Mair, J., Battilana, J., & Dacin, M. T. (2010). The embeddedness of social entrepreneurship: Understanding variation across local communities.. Retrieved from:
http://www.iese.edu/research/pdfs/DI-0858-E.pdf.
27. Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. New York, NY: Sage.
28. Suddaby, R. (2006). From the editors: What grounded theory is not. Academy of management journal, 49(4), 633-642.
29. Tessema, F. (2007). The contribution of social entrepreneurship in making sustainable development happen in Africa (Unpublished MISP thesis), Alma Matter Studiorum University Di Bologna, Bologna, Italy.
30. Yaron, G., & Dudwick, N. (October, 2008). Measuring empowerment. A Mixed Method Diagnostic Tool for Measuring Empowerment in the Context of Social Safety Net Provision in Bangladesh. Presented at UN WIDER “Frontiers of Poverty Analysis” conference, Helsinki, Finland.
31. Zahra, S. A., Rawhouser, H. N., Bhawe, N., Neubaum, D. O., & Hayton, J. C. (2008). Globalization of social entrepreneurship opportunities. Strategic Entrepreneurship Journal, 2(2), 117-131.
32. Zebrowski, R. L. (2009). Social Entrepreneurship as a New Paradigm: Rethinking development intervention ideologies (Unpublished doctoral dissertation). University of Oregon, Oregon, the US.
CAPTCHA Image