نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیامنور، تهران، ایران
2 استادیار،گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
بهدلیل اهمیت تحولات جمعیتی ایران در دهههای گذشته، هدف از انجام این مطالعه، شناسایی عوامل اجتماعی_اقتصادی مرتبط با تمایل به فرزندآوری است. تحقیق حاضر، توصیفی_تحلیلی از نوع تحلیل ثانویه و روش پیمایش و به لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری این دادهها مربوط به طرح نگرش جوانان در آستانه ازدواج به فرزندآوری در شهر کرمانشاه است که توسط پژوهشکده آمار در سال 1397 انجام شد؛ بر این اساس، 374 نفر با استفاده از روش نمونهگیری خوشه ای چندمرحلهای انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. سپس دادهها با استفاده از رگرسیون خطی، آزمون خی دو، آزمون t و تحلیل واریانس تحلیل شدند. نتایج نشان داد، حدود 7/2 درصد از افراد بدون فرزند هستند و 1/33 درصد دارای یک فرزند، تمایل به داشتن فرزندی دیگر ندارند. تفاوت معناداری در تمایل به فرزندآوری در متغیرهای حمایت اجتماعی، جنس، سن، ترجیح جنسیتی، وضعیت شغلی وجود دارد، اما بین تمایل به فرزندآوری و فشار اجتماعی، نگرانی از فرزندآوری، پایگاه اجتماعی_اقتصادی، محل سکونت، تحصیلات، وضعیت منزل و مدتزمان استفاده از اینترنت رابطه معنادار نیست .از بین متغیرهایی که بر تمایل به فرزندآوری اثر مستقیم دارند، ترجیح جنسیتی و وضع شغلی بیشترین تأثیر منفی و حمایت اجتماعی تنها متغیری است که بر تمایل به فرزندآوری اثر مثبت دارد. در مجموع، متغیرهای تحقیق توانسته اند 56/0 درصد از تغییرات تمایل به فرزندآوری را تبیین کنند. برای ایجاد تمایل به فرزند و فرزندآوری، باید به نقش عواملی چون حمایت اجتماعی و زندگی شغلی و خانوادگی زنان توجه کرد و برای تقویت آنها برنامه ریزی و سیاستگذاری کرد.
کلیدواژهها
- آفرینی، ف.، اکبری، ن.، و منتظری، ع. (1397). ارتباط بین حمایت اجتماعی و قصد فرزند آوری در زنان ساکن شهر تهران. نشریه پایش، 17(3)، 315-328.
- افشاری، ز. (1394). برابری جنسیتی و باروری در ایران. زن در توسعه و سیاست، 13(2)، 245-262.
- اینگلهارت، ر.، و ولزل، ک.(1394). نوسازی، تغییر فرهنگی و دموکراسی. (ی، احمدی، مترجم). تهران: نشر کویر.
- حسینی، ح.، و بگی، ب. (1391). فرهنگ و فرزندآوری: بررسی تمایلات فرزندآوری زنان کرد شهر مهاباد. فصلنامه مجله راهبردی زنان (کتاب زنان)، (58)، 121-161.
- خلج آبادی فراهانی، ف.(1396). نقش نگرش و تقسیم کار جنسیتی در ترجیحات و نیات باروری زنان و مردان شهر تهران. دوفصلنامه مطالعات جمعیتی، (1)، 95-129.
- خواجه صالحی، ز.(1391). بررسی تأثیر برابری جنسیتی بر تمایلات باروری زنان در شهر سیرجان (پایاننامه کارشناسیارشد منتشرنشده). دانشگاه تهران، تهران، ایران.
- رسولزاده اقدم، ص.، افشار، س.، عذلیپور، ص.، و میرمحمد تبار، س. ا. (1395). تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و سبک زندگی با گرایش به فرزندآوری (مورد مطالعه: دانشجویان شهید مدنی آذربایجان). فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، (20)، 107-136.
- سولماز، چ.، شکربیگی، ع.، و مشفق، م. (1395). مطالعه تعیین کننده جامعه شناختی فرزندآوری (موردکاوی: زنان متأهل شهر تهران). راهبرد اجتماعی-فرهنگی، 5(20)، 137-165.
- شاهآبادی، ز.، سرایی، ح.، و خلج آباد فراهانی، خ. (1392). نقش فرد گرایی در قصد باروری زنان در شرف ازدواج (مطالعه شهرستان نیشابور). نامه انجمن جمعیت شناسی ایران، 8(16)، 29-54.
- طاوسی، م.، اسماعیل مطلق، م.، اسلامی، م.، حائری مهریزی، ع.، هاشمی، ا.، و منتظری، ع. (1396). فرزندآوری و عوامل مرتبط با آن از نگاه مردم تهران. نشریه پایش، 14(5)، 697-702.
- علیدوستی، ع.، ادهمی، ع.، و کاظمیپور، ش. (1400). عوامل اجتماعی-اقتصادی مؤثر بر نگرش به فرزندآوری (مطالعه موردی: زوجین در آستانه ازدواج شهر کرمانشاه). نشریه پایش، 20(4)، 471-485.
- فرجی، ال.، سفیری، خ.، و کمالی، ا . (1397). بررسی عوامل اجتماعی موثر بر تمایل به باروری در بین زنان 18-40 سال شهر ایلام. فصلنامه زن و جامعه، 9(3)، 289-316.
- مرکز آمار ایران. (1399). شیب نزولی میزان باروری کل ایران از سال 96 تا 98. بازیابی از /https://www.amar.org.ir/news/ID/13003
- میرابی، س.، میرزائی، ح.، و حسنی درمیان، غ. (1399). بررسی پدیدارشناسانه آگاهی زنان متأهل از فرزندآوری. نشریه جامعهشناسی کاربردی، 31(79)، 1-20.
- میرزایی احمدی، ط. (1394). تأثیر اشتغال بر تمایل به باروری زنان شاغل و غیر شاغل (مطالعه موردی منطقه 3 تهران) (پایاننامه کارشناسیارشد منتشرنشده). دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران.
- Abbasi-Shavazi, M. J., Hosseini-Chavoshi, M., & McDonald, P. (2007). The path to below replacement fertility n the Islamic Republic of Iran. Asia-Pacific Population Journal, 22(2), 91-112.
- Ajzen, I. (2005). Attitudes, personality, and behavior. Maidenhead, Berkshire, England: Open University Press.
- Becker, G. (1960). An economic analysis of fertility. In Demographic and economic change in developed Countries (pp. 209-240). Cambridge, Massachusetts: National Bureau of Economic Research.
- Bernardi, L., Klarner, a (2014). Social networks and fertility, demographic research, 30 (22):641-670.
- Black, D., Kolesnikova, N., Sanders, S., & Taylor, L. (2013). Are children “normal”? The Review of Economics and Statistics, 95(1), 21-33.
- Bongaarts, J. (2001). Fertility and reproductive preferences in pos t-transitional societies. Population and Development Review, 27, 260-271.
- Cleland, J., & Wilson, C. (1987). Demand theories of the fertility transition: An iconoclastic view. Population Studies, 41(1), 5-30.
- De Lange, , Wolbers, M. H. J., Gesthuizen, M., & Ultee. W. C. (2014). The impact of macro- and micro-economic uncertainty on family formation in the Netherlands. European Journal of Population, 3(30), 161–185.
- Fahlén, S., & Oláh, L. (2018). Economic uncertainty and first-birth intentions in Europ. Demographic Research, 39, 794-835.
- Griffith, J., & Powers, R. L. (2007). The lexicon of adlerian psychology: 106 terms associated with the individual psychology of alfred adler. Port Townsend WA: Adlerian Psychology Associates.
- Heiland, F., Prskawetz, A., & Sanderson, W. (2008). Are individuals’ desired family sizes s table? Evidence from Wes t German panel data. European Journal of Population, 3(24), 129-156.
- Hosseini-Chavoshi, M., Abbasi-Shavazi, M. J., & McDonald, P. (2016). Fertility, marriage, and family planning in Iran: Implications for future policy. Population Horizon, 1, 31-40.
- Mathews, P., & Sear, R. (2013). Does the kin orientation of a British woman's social network influence her entry into motherhood. Demographic Research, 28, 313-340.
- McDonald, P. (2006). Low fertility and the state: The efficacy of policy. Population and Development Review, 32, 485–510.
- Miller, A. R. (2011). The effects of motherhood timing on career path. Journal of Population Economics, 24(3), 1071-1100
- Pescosolido, B. A., Georgianna, S. (1989). “Durkheim, suicide and religion: toward a network theory of suicide”. American sociological review.
- Salles, A., Rossier, C., & Brachet, S. (2010). Understanding the long term effects of family policies on fertility: The diffusion of different family models in France and Germany. Demographic Research, 28, 1057-1097.
- Song, J. E., Ahn, J., Lee, S., & Roh, K. )2018). Factors related to low birth rate among married women in Korea. PLoS One, 13(3): e0194597.
- Thornton, A., Binstock, G., Yount, K., Abbasi-Shavazi, M. J., Ghimiri, D., & Xie, Y. (2012). International fertility change: New data and insights from the developmental idealism framework. Demography, 3(49), 677-697.
ارسال نظر در مورد این مقاله