نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه فردوسی مشهد
2 دانشگاه کردستان
چکیده
گفتمان‌ها با بهره‌گیری از ابزارهای گفتمانی (مانند رسانه‌ها) و متون گفتمانی مختلف از جمله سریال‌های تلویزیونی، به بازنمایی نهادهای مختلف به‌ویژه نهاد خانواده می‌پردازند. دقت به این مهم که در سریال‌های تلویزیونی، نهاد خانواده چگونه بازنمایی می‌شود، چه گفتمان‌هایی در آن نمود می‌یابند، روابط بین گفتمان‌ها چگونه‌اند و این گفتمان‌ها به کدام فرایندهای نهادی و به کدام فرایندهای اجتماعی تعلق دارند، مسأله‌ای است که تحقیق حاضر سعی دارد با بررسی یکی از سریالی‌های محبوب ایرانی (سریال ستایش) به آن پاسخ دهد. در راستای پاسخ به این مسئله از نظریات نورمن فرکلاف به‌عنوان چارچوب مفهومی استفاده شد و برای گردآوری و تحلیل داده‌ها نیز از روش تحلیل گفتمان انتقادی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این مجموعه سریال بیانگر تقابل گفتمانی بین دو گفتمان مذهبی و دنیاگرایی است که محور اصلی این تقابل گفتمانی، تربیت فرزندان است. این سریال با نشان‌دادن پیروزی گفتمان مذهبی، گفتمان بهتر و برتر در راستای شیوۀ تربیت نسل جدید را معرفی می‌کند. دیگر نتیجة تحقیق بیانگر آن بود که سریال «ستایش» تصویری از فرایندهای اجتماعی در جامعة ایران است، زیرا در جامعة ایران نیز تقابل گفتمانی بین گفتمان دنیاگرایی و مذهبی وجود دارد و هر گفتمانی بر آن است که معنای مورد نظرش را تثبیت کند. فرایند اجتماعی حاکی از تقابل طبقاتی است که حامل این گفتمان‌هاست. بر این اساس در این سریال شاهد تقابل دو طبقۀ متوسط سنتی و طبقة بورژوازی بازاری هستیم. برای رفع این نزاع اجتماعی، گفتمان مذهبی (به مثابۀ گفتمان حاکم) از طریق متون گفتمانی (سریال ستایش) برتری گفتمان خود را به اثبات رسانده و سوژه‌ها (والدین و جوانان) را به گفتمان خود فرا می‌خواند.
کلیدواژه‌ها
)
ارسال نظر در مورد این مقاله