نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• دکتر علی یوسفی ¹
• حسین آقاجانی ²

¹ دانشگاه فردوسی مشهد

² گروه برنامه ریزی شهری، جهاددانشگاهی مشهد

چکیده

تحرک مسکونی یک نوع تحرک مهم بوم شناختی است که علاوه بر تاثیرات کالبدی، سهم عمده ای در شکل گیری و یا تغییر شکل مجدد محیط های اجتماعی شهر دارد. نتایج تحلیل تحرک مسکونی بر روی نمونه ای متشکل از 17510 خانوار ساکن در 40 ناحیه شهری مشهد نشان می دهد که:«9/46 درصد از خانوارهای ساکن مشهد در طی یک دوره ده ساله جابجایی مسکونی داشته اند؛ بیشترین جابجایی مسکونی(8/62درصد) درمشهد، بین ناحیه ای است؛ درحدود نیمی از نواحی شهر مشهد میزان فرستندگی مهاجر مسکونی بیش از گیرندگی است؛ 8/61 درصد از جابجایی های مسکونی درمشهد، جابجایی افقی، 4/16 درصد جابجایی‏‏‏ها عمودی روبه پائین و 8/21 درصد جابجایی‏‏‏ها نیز عمودی رو به بالاست؛ 9/64 درصد از تغییرات تحرک مسکونی در نواحی چهل گانه شهرمشهد تحت تاثیر هم زمان پنج خصوصیت ساختاری شامل اندازه منابع منزلتی، نابرابری منزلتی، جدائی گزینی منزلتی، تنوع اجتماعی و تراکم (سرانه) مسکونی و اشکال ترکیبی (تعاملی) آن ها است. در این میان اثر نسبی حاصل از تعامل متغیرهای «اندازه منابع، نابرابری منزلتی، جدائی گزینی منزلتی و تنوع اجتماعی» وهم چنین اثرتعاملی «نابرابری منزلتی و جدائی گزینی منزلتی» بر تحرک مسکونی بیش از سایر متغیرها است؛ دو متغیر مذکور به ترتیب 23/9 و 14% از تغییرات تحرک مسکونی در نواحی شهری را تبیین می کنند.

کلیدواژه‌ها

• تحرک مسکونی
• جابجایی مسکونی
• تراکم مسکونی
• تنوع اجتماعی
• جدائی‏گزینی اجتماعی
• نابرابری اجتماعی
• منابع اجتماعی