TY - JOUR ID - 40703 TI - بازخوانی رابطۀ ایدئولوژی و نظام آموزشی JO - علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد JA - SOCIAL LA - fa SN - 2980-9452 AU - امینی, محمد AD - دانشیار مطالعات برنامه درسی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 17 IS - 2 SP - 189 EP - 163 KW - ایدئولوژی KW - نظام آموزشی KW - آموزش و پرورش ایدئولوژیک KW - برنامه‌های درسی DO - 10.22067/social.2021.69289.1021 N2 -  نقش و نحوۀ حضور ایدئولوژی در نظام آموزش و پرورش از موضوعات مناقشه‌‌انگیز حوزۀ فرهنگ و آموزش است. درحالی‌که برخی از حضور عناصر ایدئولوژیک در نظام‌های آموزشی و شکل‌دهی به آن حمایت می‌کنند، عده‌ای دیگر چندان با این ایده توافق و همراهی نشان نمی‌دهند و ورود ایدئولوژی به عرصۀ آموزش را باعث ایجاد محدودیت‌های مختلف می‌دانند. در این مقاله با رویکردی تحلیلی–استنتاجی تلاش شده است برخی ابعاد و زوایای این مسئله بررسی و تحلیل شود. با مروری بر دیدگاه‌ها و ادبیات نظری موجود، رابطه و نسبت ایدئولوژی با نظام آموزشی در قالب دو شکل ضمنی (غیرمستقیم) و صریح (مستقیم) صورت‌بندی شده است. در رویکرد اول، ایدئولوژی در معنای ارزش‌های بنیادین و چهارچوب‌های کلان فلسفی حاکم بر آموزش و پرورش مطرح می‌شود که فقط جهت‌گیری کلی حرکت نظام آموزشی را نشان می‌دهد و تلاشی برای تعیین و مهندسی روندهای جاری و ساری آموزش در مدارس و مراکز آموزشی از خود نشان نمی‌دهد، اما در رویکرد صریح (مستقیم)، برنامه‌های درسی مختلف تحت کنترل و حاکمیت ایدئولوژِی قرار می‌گیرند و بسترهای ذهنی و فکری مخاطبان جوان یعنی دانش‌آموزان و دانشجویان به‌منظور پذیرش و درونی‌کردن ارزش‌ها و هنجارهایی خاص آماده می‌شود. در این صورت، نقش‌آفرینی ایدئولوژی در نظام آموزشی از کیفیات و شرایط مناقشه‌انگیزی برخوردار می‌شود که خود ضرورت توجه و بازاندیشی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان را به اصلاح این روند جلب می‌کند. UR - https://social.um.ac.ir/article_40703.html L1 - https://social.um.ac.ir/article_40703_9e925401d3958135458640ebf2104798.pdf ER -