دانشگاه فردوسی مشهد
علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
2980-9452
2980-9142
14
2
2018
02
20
تبیین کنش های ناسازگارانه مردان در خانواده های ایران
1
30
FA
احمدرضا
اصغرپور ماسوله
دانشگاه فردوسی مشهد
asgharpour@um.ac.ir
غلامرضا
صدیق اورعی
دانشگاه فردوسی مشهد
ouraei@um.ac.ir
مهدی
کرمانی
دانشگاه فردوسی مشهد
m-kermani@um.ac.ir
10.22067/jss.v14i2.18644
نهاد خانواده یکی از قدیمیترین نهادهای جوامع بشری است. اعضای جدید جامعه در خانواده به دنیا میآیند و اجتماعی میشوند. خانواده بهعنوان یک نظام اجتماعی، انجام کارکردها و تعادل خود را متأثر از عناصر سازندة خود به دست میآورد. یکی از نشانههای عدم تعادل و عدم موفقیت خانواده وقوع طلاق؛ یعنی فروپاشی آن است. در جامعة ایران چون قیود فرهنگی هنوز به راحتی طلاق را نمیپذیرد، برای بررسی عدم تعادل در خانواده به بررسی کنشهای ناسازگارانة مردان پرداختهایم. برای تبیین ناسازگاریها عواملی مانند عدم تحقق آرزوهای اعضای خانواده دربارة دیگر اعضا، عدم توافق ارزشی اعضای خانواده، ابهام نقش اعضای خانواده، احساس ناهماهنگی نقش و پایگاه و تفسیر ناسازگار نقش بررسی شدهاند. این عوامل همه معطوف به ویژگیهای خانواده بهعنوان یک کلیت هستند. دادههای این پژوهش حاصل مصاحبه با پدر، مادر، فرزند پسر و فرزند دختر در 944 خانواده در هشت شهر بزرگ ایران است. تحلیل ساختاری مشکلات مؤثبر رفتار ناسازگارانة مرد (دارندة نقشهای پدری و شوهری) نشان داد که بیشترین اثر بر ناسازگاری از آن متغیر عدم توافق ارزشی است که تأثیرات خود را از طریق متغیر تفسیر ناسازگار نقش اعمال میکند.
خانواده,هنجار,ارزش اجتماعی,پایگاه اجتماعی,ناسازگاری
https://social.um.ac.ir/article_27610.html
https://social.um.ac.ir/article_27610_cc3ace0ab35f022a763c7a58d4769a00.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
2980-9452
2980-9142
14
2
2018
02
20
بهزیستی اجتماعی دانشجویان و عوامل مؤثر بر آن
31
56
FA
امید
رضایی
دانشگاه فردوسی مشهد
omid.rezaei@mail.um.ac.ir
محسن
نوغانی دخت بهمنی
0000-0002-6065-0502
دانشگاه فردوسی مشهد
noghani@um.ac.ir
10.22067/jss.v14i2.15383
مدت زیادی از ورود مفهوم بهزیستی اجتماعی به ادبیات جامعهشناسی نمیگذرد. این مفهوم به عملکرد فرد در جامعه و کیفیت روابط او با دیگران اشاره دارد. هدف این مطالعه بررسی بهزیستی اجتماعی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد و شناسایی عواملی است که بر آن تأثیر گذارند. در این تحقیق از مدل نظری کیز استفاده شده است که طبق آن بهزیستی اجتماعی دارای پنج بعد (انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، پیوستگی اجتماعی، سهم داشت اجتماعی و شکوفایی اجتماعی) میباشد. جامعۀ آماری این تحقیق را تمام دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی 1391-1390 تشکیل دادهاند که با استفاده از روش نمونهگیری طبقهای، از میان آنها نمونهای به حجم 379 نفر انتخاب شده است. ابزار بهکاررفته، پرسشنامه است که در آن از مقیاس بهزیستی اجتماعی کیز (1998)، مقیاس رضایت از زندگی هیوبنر (1991)، مقیاس حمایت اجتماعی و فرم اطلاعات زمینهای استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که متغیرهایی نظیر سن، وضعیت تأهل، عضویت در انجمنهای دانشجویی، رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی بر بهزیستی اجتماعی دانشجویان تأثیر گذارند؛ اما بین جنسیت و بهزیستی اجتماعی رابطهای مشاهده نشد.
بهزیستی اجتماعی,رضایت از زندگی,حمایت اجتماعی,دانشجویان
https://social.um.ac.ir/article_27647.html
https://social.um.ac.ir/article_27647_057961ac5a75a5c624577b01a8a03706.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
2980-9452
2980-9142
14
2
2018
02
20
مطالعۀ نقش تعدیلکنندۀ سرمایۀ اجتماعی و ابعاد آن در ارتباط با قومگرایی در جوانان ۱۸ تا ۲۹ سال شهر تبریز
57
84
FA
محمدباقر
علیزاده اقدم
دانشگاه تبریز
aghdam1351@yahoo.com
محمد
عباس زاده
0329-4837-0003-0000
دانشگاه تبریز
m.abbaszadeh2014@gmail.com
راویه
عابدینی
دانشگاه تبریز
r.abedini19@gmail.com
10.22067/jss.v14i2.56281
قومگرایی همواره به عنوان یک نگرش و رفتار تبعیضآمیز تأثیرگذار بر عملکرد افراد طی تعاملات بین فرهنگی در گسترۀ جهانی و بهویژه در کشورهای چندقومیتی مطرح میشود. بروز چنین موضوعی متأثر از علل و عوامل عدیدهای است که تلاش شده است برخی عوامل مرتبط با آن بررسی شود. پژوهش حاضر ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﭘﻴﻤﺎﻳﺸﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۹۳ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ تبریز ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. جامعۀ ﺁﻣﺎﺭﻯ ﺗﺤﻘﻴﻖ متشکل از جوانان ۱۸ تا ۲۹ ساله ﺳﺎﻛﻦ ﺷﻬﺮ تبریز است که ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻓﺮﻣﻮﻝ کوکران، ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮنۀ آنها ۳۸۴ ﻧﻔﺮ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ مربوطه ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﭘﺮسشنامه گردﺁﻭﺭﻯ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. یافتهها نشان میدهد، میزان قومگرایی در جامعۀ مورد بررسی در حد متوسط میباشد. همچنین، میزان آن در بین مردان به طور معنیداری بیشتر از زنان بوده است. در پایان نیز نتایج تحلیل مسیر نشان میدهد که متغیر اعتماد نهادی از طریق متغیرهای انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی به شکل معنیداری بر قومگرایی جوانان تأثیر داشتهاند.
قومگرایی,انسجام اجتماعی,مشارکت اجتماعی,اعتماد نهادی,جوانان,تبریز
https://social.um.ac.ir/article_27684.html
https://social.um.ac.ir/article_27684_87703a65b85d0c710218431e8175b045.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
2980-9452
2980-9142
14
2
2018
02
20
تحلیل تأثیر مصرف گرایی روستاییان بر روابط اجتماعی آنها (مطالعۀ موردی: روستاهای دهستان رادکان شهرستان چناران)
85
116
FA
حمدالله
سجاسی قیداری
دانشگاه فردوسی مشهد
ssojasi@um.ac.ir
حمیده
محمودی
دانشگاه فردوسی مشهد
ha.mahmoodi@stu.um.ac.ir
علی
معصومی
دانشگاه فردوسی مشهد
alimasomynejad@gmail.com
10.22067/jss.v14i2.59765
امروزه محیطهای روستایی نیز متناسب با تغییرات جهانی دچار نغییرات قابل توجهی در شیوههای تولید و مصرف شدهاند؛ بهطوریکه از محیطهای تولید، در حال حرکت بهسوی جامعۀ مصرفی هستند که این پدیده در محیطهای روستایی کشور، بهویژه در بین نسل جوان و زنان بیشتر قابل مشاهده است. بنابراین، افزایش روحیۀ مصرفگرایی در بین روستاییان سبب شکلگیری تغییرات رفتار فردی و اجتماعی شده است که شواهد عینی آن را میتوان در روابط اجتماعی بین روستاییان مشاهده کرد. برایناساس، تحقیق حاضر به بررسی آثار مصرفگرایی روستاییان بر روابط اجتماعی آنها میپردازد. پژوهش از نوع کاربردی و روش انجام تحقیق توصیفی-تحلیلی است که در منطقۀ روستایی دهستان رادکان شهرستان چناران انجام شده است. سطح تحلیل در این پژوهش «خانوار روستایی» است. پرسشنامه با استفاده از روشهای تجزیهوتحلیل آماری در دو نرمافزار SPSS وGIS و تحلیل رابطۀ خاکستری مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصل از رگرسیون چندمتغیره جنبههای اجتماعی و اقتصادی مصرفگرایی با بتای 717/0 و 169/0موجب تغییر روابط اجتماعی روستاهای نمونه شده است و سبب شده که وضعیت روابط اجتماعی
در روستاهای نمونه در وضعیت مناسبی قرار نگیرد. همچنین، براساس نتایج حاصل از رتبهبندی رابطۀ خاکستری روستای آبگاهی با امتیاز 894/0 در رتبۀ اول و روستای قزلحصار با امتیاز 425/0 در رتبۀ آخر قرار گرفتهاند؛ به این معنی که روستای آبگاهی سطح مصرفگرایی بیشتر و روستای قزلحصار مصرفگرایی کمتری نسبت به سایر روستاها دارند. بنابراین، در روستاهای با سطح مصرفگرایی بالاتر، سطح روابط-اجتماعی بین روستاییان و خانوارها کاهش یافته است.
مصرف گرایی,روابط اجتماعی,اجتماع روستایی,شکاف اجتماعی,دهستان رادکان
https://social.um.ac.ir/article_27727.html
https://social.um.ac.ir/article_27727_e3b85f567c16daddfcabafc6b8d25ca4.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
2980-9452
2980-9142
14
2
2018
02
20
تأثیر مصرف رسانههای جمعی بر مدیریت بدن (مورد مطالعه: جوانان ساکن در شهر ارومیه)
117
140
FA
سعید
فرامرزیانی
دانشگاه آزاداسلامی واحدعلوم و تحقیقات تهران
ssffma@yahoo.com
داوود
غفاری آذر
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
10.22067/jss.v14i2.37114
رسانهها این قابلیت را دارند تا با ارائۀ بدنهای ایدهآل و تعاریفی از زیبایی ظاهری، نگرش جوانان نسبت به الگوهای موجود در هر فرهنگ را دستخوش تغییر قرار دهند. در این میان، آنچه در فضای کنونی به وسیلۀ رسانههای جهانی مورد تأکید قرار میگیرد، تولید و ساخت مد و ارائۀ الگو در راستای مدیریت و کنترل بدن است. ﻫﺪف اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺼﺮف رﺳﺎﻧﻪﻫﺎی ﺟﻤﻌﻲ ﺑﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺪن جوانان در شهر ارومیه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. این پژوهش از نوع پیمایشی و دادههای مورد نیاز از راه پرسشنام محققساخته جمعآوری شده است. جامعۀ آماری جوانان 20 تا 30 سالۀ شهر ارومیه بودند که از این تعداد، 390 نفر با استفاده از فرمول کوکران و شیوۀ نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدهاند. نتایج پژوهش نشان میدهد که میزان استفاده از رسانهها با مدیریت بدن جوانان ارتباط معنیداری دارند. همچنین، یافتههای پژوهش حاکی از آن است که مصرف رسانههای داخلی با مدیریت بدن رابطۀ منفی معناداری دارد؛ اما بین استفاده از تلویزیونهای ماهوارهای با مدیریت بدن رابطۀ معنادار و مثبت بود. بنابراین، با افزایش مصرف رسانههای خارجی، مدیریت بدن افزایش مییابد.
مدیریت بدن,تلویزیون,ماهواره،,اینترنت,جوانان,مصرف رسانهای
https://social.um.ac.ir/article_27736.html
https://social.um.ac.ir/article_27736_30d65c149e299e5fc48e776134cc8705.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
2980-9452
2980-9142
14
2
2018
02
20
مطالعه ارتباط رسانههای جهانی اینترنت، موبایل و ماهواره با میزان پایبندی جوانان به هویت ملی و دینی
141
170
FA
کمال
کوهی
دانشگاه تبریز
k.koohi@tabrizu.ac.ir
امین
نواختی مقدم
دانشگاه محقق اردبیلی
navakhti@yahoo.com
10.22067/jss.v14i2.60467
هویت در جامعۀ مدرن سیالیت، درهمآمیختگی و بیثباتی زیادی دارد. این سیالیت و بیثباتی در اغلب موارد ناشی از رسانههای جهانی؛ یعنی رسانههای مدرن ارتباطی و اطلاعاتی است. هدف اصلی در تحقیق حاضر، مطالعۀ تأثیر رسانههای نوین جهانیشدن بر هویت دینی و ملی جوانان و نوجوانان و چالشهای آن محسوب میشود. این کار یک مطالعۀ پیمایشی بوده و جمعآوری دادهها با استفاده از پرسشنامه انجام شده است. جامعة آماری این تحقیق جوانان و نوجوانان شهر تبریز بودند که بالغ بر 454589 نفر هستند. از این تعداد، براساس فرمول کوکران، 400 نفر برای مطالعه انتخاب شدند. روش نمونهگیری تحقیق، نمونهگیری خوشهای و تصادفی بوده است. برای تجریهوتحلیل دادهها از نرمافزارSPSS نسخۀ 21 استفاده شده است. یافتهها نشان میدهد کسانی که از اینترنت، ماهواره و موبایل استفاده میکنند، هویت دینی و ملی آنها ضعیفتر از کسانی است که از این رسانهها استفاده نمیکنند. رسانههای نوین؛ یعنی اینترنت، ماهواره و موبایل تأثیر منفی و معنیداری بر میزان پایبندی به مؤلفههای هویت ملی جوانان و نوجوانان دارند. در این میان، تأثیر میزان استفاده از شبکههای ماهوارهای بر میزان پایبندی به هویت دینی معنیدار و منفی بوده است و بقیۀ رسانهها تأثیر معنیداری ندارند.
هویت,رسانههای جهانی,هویت دینی و ملی,جوانان و نوجوانان
https://social.um.ac.ir/article_27783.html
https://social.um.ac.ir/article_27783_d15b705310f7f82ff9f5319176bf8c50.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
2980-9452
2980-9142
14
2
2018
02
20
تحریر و تبیین دگردیسیهای معرفت اجتماعی
171
198
FA
فردین
قریشی
دانشگاه تهران
ghoreishi3583@ut.ac.ir
10.22067/jss.v14i2.61121
معرفت اجتماعی، پیوندهای تنگاتنگی با موقعیت تاریخی، زمینه جامعهشناختی و کارکرد نهایی خویش دارد و تضعیف هرکدام از این پیوندها، معرفت اجتماعی را با چالشهای اساسی مواجه میکند. بر همین اساس، این شعبه از معرفت، همواره در معرض دگردیسی به سازههای نظری دیگری همچون دگماتیسم، بیگانگی و ابزارگونگی است. پرسش اصلی این مقاله ناظر بر چیستی فرآیند این دگردیسیها و عوامل مؤثر بر تکوین آنهاست. برای دسترسی به پاسخ این پرسش از روش فراتحلیل بهره جسته و با تکیه بر ایجاد پیوند بین نظریات مختلفی که جامعهشناسان معرفت و فیلسوفان علوم اجتماعی فراهم آوردهاند، کوشش شده است تصویر نظری روشنی از دگردیسیهای موضوع بحث و عوامل عینی و ذهنی مؤثر بر پیدایش آنها به دست داده شود. نتیجه کار تحریر نظاممند فرآیندهای دگردیسی و شناسایی مجموعهای از عوامل عینی و دلایل ذهنی دخیل است که میتواند دستمایه پژوهشهای تجربی متعددی واقع شود.
معرفت اجتماعی,دگماتیسم,بیگانگی معرفتی,ابزارگونگی
https://social.um.ac.ir/article_27819.html
https://social.um.ac.ir/article_27819_95a993dde07c7e1d4ce782b1e9c37b08.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
2980-9452
2980-9142
14
2
2018
02
20
بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی دانش آموزان پایۀ اول دبیرستان شهر تهران
199
230
FA
روح الله
استاک
دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهران
roholastack@yahoo.com
جمال
عبدالملکی
دانشگاه شهید بهشتی
j_abdolmaleki@sbu.ac.ir
میثم
محبی
واحد قم، دانشگاه آزاداسلامی
psychologyclinical@yahoo.com
10.22067/jss.v14i2.16746
مفهوم سرمایۀ اجتماعی، مفهومی پیچیده، چندوجهی و بین رشتهای است که از سیاستهای مهم اجتماعی و فرهنگی در بیشتر کشورها، ساخت و تولید آن از طریق آموزش منابع انسانی است. این امر موجب ارتقای سطح همکاری اعضای جامعه شده و موجب پایینآمدن سطح هزینههای تبادلات و ارتباطات میشود. برایناساس، با توجه به اینکه یکی از مهمترین، پیچیدهترین و گستردهترین سازمانهای اجتماعی، نظام آموزشوپرورش است، پرداختن به موضوع سرمایۀ اجتماعی دانشآموزان هدف این پژوهش قرار گرفت. جامعۀ پژوهش کلیۀ دانشآموزان پایۀ اول دبیرستان شهر تهران هستند، از این جامعه نمونهای به حجم 897 دانشآموز بهصورت تصادفی طبقهای انتخاب شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع مطالعات ارزیابی است. ابزار پژوهش پرسشنامۀ محققساخته 87سؤالی است و جهت تحلیل دادهها از روشهای ارزیابی میانگین و آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که: 1- وضعیت متغیر سرمایۀ اجتماعی، ابعاد و شاخصهای آن در گروههای کل دانشآموزان، دانشآموزان پسر و دختر متفاوت است. 2-اولویتبندی متغیر سرمایۀ اجتماعی، ابعاد و شاخصهای آن در گروههای کل دانش-آموزان، دانشآموزان پسر و دختر متفاوت است.
برنامۀ درسی پنهان,سرمایۀ اجتماعی,ابعاد، شاخص ها,دانش آموزان
https://social.um.ac.ir/article_27834.html
https://social.um.ac.ir/article_27834_e2fd12da3014ecb699ed245941e35199.pdf
دانشگاه فردوسی مشهد
علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
2980-9452
2980-9142
14
2
2018
02
20
بررسی رابطه دینداری با سلامت عمومی (مطالعه موردی: ساکنان شهر مشهد)
231
255
FA
پژمان
ابراهیمی سیریزی
دانشگاه فردوسی مشهد
pezhman.ebrahimic@yahoo.com
غلامرضا
حسنی درمیان
0000-0001-9745-8250
داشگاه فردوسی مشهد
gh-hassani@um.ac.ir
مهدی
کرمانی
دانشگاه فردوسی مشهد
m-kermani@ferdowsi.um.ac.ir
10.22067/jss.v14i2.70733
امروزه تأثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی در کنار عوامل بهداشتی و اقتصادی مؤثر بر سلامتی مورد توجه محققان و نظریهپردازان این حوزه قرار گرفته است. بررسی حاضر نیز با هدف دستیابی به رابطة دینداری با سطح سلامت شهروندان 30 سال و بالاتر شهر مشهد صورت گرفته و چهارچوب نظری آن متکی بر نظریات اجتماعی سلامت؛ ازجمله نظریات دورکیم، یینگر، اُدی وگوردون آلپورت بوده است. جامعة آماری این تحقیق 300 نفر از شهروندان 30 سال و بالاتر شهر مشهد در سال 1396 بودهاند که با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند. گردآوری دادهها، از طریق روش پیمایش و به کمک پرسشنامة استاندار سلامت SF36 و پرسشنامة دینداری گلاک واستارک صورت گرفته است. نتایج بهدستآمده نشان داد که میزان همبستگی بین دینداری و سلامت شهروندان برابر با 434/0 است. این نتیجه بیانگر وجود همبستگی مثبت (مستقیم) بین دینداری و سلامت است. همچنین، بهوسیلۀ متغیرهای مستقلی که وارد معادلۀ رگرسیون شدهاند، 38 درصد تغییرات حاصل در متغیر وابسته (سلامت) توسط متغیرهای مستقل تحقیق قابل تبیین است. در بین متغیرهایی که وارد مدل شدهاند، براساس بتایهای استانداردشده، متغیر مستقل دینداری بُعد دانشی دارای بیشترین تأثیر بر سلامت شهروندان و مقدار استاندارد تأثیرگذاری آن بر متغیّر وابسته (سلامت) برابر با 479/0 بوده است.
سلامت,دینداری,شهروندان,مشهد
https://social.um.ac.ir/article_27875.html
https://social.um.ac.ir/article_27875_3eb9a8d093de5716d49be876134175bc.pdf